„Świat, który przestał istnieć”

„Świat, który przestał istnieć” – słowa te posłużyły organizatorom: Burmistrzowi Nowego Wiśnicza, Stowarzyszeniu 60+ Nowy Wiśnicz i Miejskiemu Ośrodkowi Kultury w Nowym Wiśniczu jako motto i tytuł przewodni obchodów 80. rocznicy deportacji i eksterminacji wiśnickich Żydów.

Przed 80. laty Wiśnicz, podobnie jak wiele miast II Rzeczpospolitej zamieszkiwała  społeczność dwunarodowościowa, dwuwyznaniowa i dwukulturowa. Obok Polaków w Wiśniczu mieszkała około 1.500-osobowa grupa Polskich Żydów. Ten stan rzeczy dobiegł końca 22 sierpnia 1942 roku. Wtedy to nakazem niemieckich władz okupacyjnych, żydowscy mieszkańcy zostali wywiezieni do getta bocheńskiego.

Wspomniany tytuł - „Świat, który przestał istnieć” w zdecydowany sposób informuje również o całkowitym zniszczeniu dziedzictwa materialnego. Jedynym widocznym śladem, który pozostał po Wiśnickich Żydach jest cmentarz ulokowany w południowo zachodniej części miasta oraz widniejący tam szyld z nazwą -  ulica Żydowska. W ramach obchodów można było zwiedzić tą nekropolię a dzięki komentarzowi dr Iwony Zawidzkiej niemalże zajrzeć w czasy polsko-żydowskiej historii Wiśnicza.

I jeszcze jedna refleksja związana z tytułem, w którym określenie „przestał” należało by zamienić na „przestaje” bowiem z każdym rokiem co raz mniej osób jest w śród nas, które były naocznymi świadkami tamtych wydarzeń. Osób, które pamiętają swoich żydowskich sąsiadów, koleżanki i kolegów. Dlatego przygotowana wystawa (która w symbolicznych fotogramach zaczyna się przed ratuszem i wskazuje kierunek w stronę drogi do bocheńskiego getta), ma za zadanie przypomnieć, szczególnie najmłodszym pokoleniom nie tylko o holokauście II wojny światowej, ale również pogłębić wiedzę o ponad trzywiekowej Polsko-Żydowskiej historii naszego miasta.      

Leszek Marszałek

Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego